Botoks to
najbardziej rozpowszechniona nazwa handlowa toksyny botulinowej
(botuliny) produkowanej przez bakterie Clostridium botulinum
(laseczki jadu kiełbasianego), która jest jednym z
najpopularniejszych preparatów współcześnie stosowanych w
medycynie estetycznej. Wykorzystuje się ją nie tylko w celu
wygładzenia i spłycenia zmarszczek czoła, okolicy nosa,
zewnętrznych kącików oczu i do redukcji zmarszczek na szyi, ale
również w leczeniu nadpotliwości, bruksizmu i migreny.
Według danych Międzynarodowego Towarzystwa Estetycznej Chirurgii Plastycznej (ISAPS) z 2020 roku zabieg wstrzykiwania botoksu jest najczęściej wykonywanym na świecie małoinwazyjnym zabiegiem medycyny estetycznej – w 2020 roku na całym świecie wykonano 6 213 859 zabiegów z użyciem tego produktu. Ponadto w ankiecie przeprowadzonej przez Polskie Towarzystwo Medycyny Estetycznej i Anti-Aging (PTMEiAA) aż 87% lekarzy wskazało zabieg z użyciem botoksu jako najczęściej wykonywany zabieg w ich gabinetach.
Botoks jest wykorzystywany w wielu gałęziach medycyny
Pierwsze badania nad toksyną botulinową
zostały przeprowadzone przez niemieckiego pisarza i lekarza
Justinusa Kernera w 1793 roku
i historia jego odkrycia jest dość osobliwa. Po sytym obiedzie
urządzonym z okazji ślubu pewnej pary kilkanaście osób zatruło
się kiełbasą zakażoną przez bakterie Clostridium
botulinum. Stąd nazwa toksyny botulinowej, którą nazywa się
także jadem kiełbasianym – botulus
po łacinie znaczy „kiełbasa”.
Toksyna botulinowa to toksyczna
substancja, której zbyt duże
ilości mogą powodować botulizm,
czyli śmiertelną chorobę, która prowadzi do paraliżu mięśni. Z
uwagi na dużą toksyczność, pierwsze badania nad tą substancją
przeprowadzono w wojskowych laboratoriach w Stanach Zjednoczonych.
Botoks do dzisiaj uznawany jest za jedną z najpotężniejszych broni
biologicznych na świecie.
W latach 40 XX w. zaczęto studiować inne właściwości botoksu i odkryto jego pierwsze zastosowania w medycynie: pierwsze próby przeprowadzone zostały przez okulistów, którzy testowali zastosowanie jadu kiełbasianego w leczeniu zeza. Z biegiem lat, toksyna botulinowa zyskiwała coraz więcej zastosowań i obecnie używa się jej między innymi w leczeniu zaburzeń motorycznych, nadpotliwości czy spastyczności (nieprawidłowe, zwiększone napięcie mięśni). Od lat 90 substancja jest wykorzystywana w medycynie estetycznej, przede wszystkim w celu złagodzenia zmarszczek mimicznych.
O toksynie botulinowej opowiada lek. med. Ewa Rybicka
Obecnie botoks znajduje najwięcej
zastosowań właśnie w medycynie estetycznej:
to jedna z najskuteczniejszych substancji w walce ze zmarszczkami,
pozwalająca na osiągnięcie widocznych i naturalnych efektów. W
Polsce dopuszcza się użycie zarówno
toksyny botulinowej A, jak i B,
jednak użycie tej pierwszej jest dużo bardziej rozpowszechnione.
Wśród preparatów dostępnych w Polsce i zatwierdzonych przez
Amerykańską Organizację Żywności i Leków (FDA)
znajdują się między innymi:
Na rynku dostępna
jest również toksyna botulinowa
najnowszej generacji –
ABO Liquid Alluzience. Specjaliści
z Centrum
Chirurgii Plastycznej i Medycyny Estetycznej UniEstetica Centrum,
którzy korzystają z tego preparatu w
swojej klinice, wyjaśniają nam, czym różni się ona od innych
produktów. Występuje ona w ampułce w
formie roztworu, który od razu jest gotowy do podania pacjentowi,
co sprawia, że zabieg trwa jeszcze
krócej, a dawkowanie jest
bardziej precyzyjne, ponieważ
nie jest zależne od stężenia roztworu przygotowanego przez
lekarza. Stężenie jest fabrycznie stałe, co pozwala na łatwe
przeliczenie jednostek i bardziej przewidywalne efekty. Efekty
działania Alluzience widoczne są już po 24 godzinach
i utrzymują się średnio 6 miesięcy.
Istnieją dwa typy zmarszczek:
Botoks wykorzystuje się najczęściej do
korekcji:
Działanie toksyny botulinowej objaśniają specjaliści z Kliniki Ambroziak: wstrzyknięcie jadu kiełbasianego powoduje zahamowanie wydzielania acetylocholiny, czyli neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za przewodnictwo impulsów nerwowych do mięśni. Wskutek blokady synaps nerwowo-mięśniowych, dochodzi do okresowego sparaliżowania mięśni.
Zaleca się minimalnie tydzień przed zabiegiem nie pić alkoholu. Leki antykoagulacyjne, takie jak aspiryna czy też środki przeciwzapalne, powinny być odstawione na dwa tygodnie przed planowanym zabiegiem. Ma to zapobiec powstawaniu krwiaków.
Kurze łapki przed i po podaniu botoksu (lek. med. Klaudia Libondi)
Zabieg przeprowadza się w warunkach
ambulatoryjnych. Sama aplikacja toksyny botulinowej trwa jedynie
10-15 minut, a cały zabieg – do 30 minut.
Aplikacja botoksu jest
bezbolesna, dlatego nie wymaga znieczulenia,
lekarz może jednak zastosować krioterapię (terapię zimnem) albo
zastosować miejscowy preparat znieczulający, aby zmniejszyć
dyskomfort pacjenta wywołany ukłuciami. Po zdezynfekowaniu skóry,
preparat toksyny botulinowej jest za
pomocą cienkiej igły (30G) wstrzykiwany do konkretnego mięśnia,
wywołującego zmarszczkę lub niechciany wyraz twarzy. Najczęstszym
miejscem aplikacji botuliny są okolice czoła, oczu oraz podstawy
nosa. Doświadczony lekarz jest w stanie wyrównać także drobne
asymetrie twarzy i wygładzić zmarszczki, które zaczynają się
tworzyć w rejonie górnej wargi.
Jak twierdzą specjaliści z Art Medical Center w Szczecinie, przez kilka godzin po wstrzyknięciu toksyny pacjent nie powinien układać się w pozycji leżącej, pocierać miejsc iniekcji oraz wykonywać intensywnych ćwiczeń fizycznych. Należy także unikać ekspozycji na promieniowanie UV. Nie jest jednak konieczne wyłączenie pacjenta z codziennych zajęć – zaraz po zabiegu można wrócić do pracy.
Usuwanie bruzd wargowo-nosowych botoksem (Klinika LLC Cieszyn)
Specjaliści z kliniki medycyny estetycznej Bona Dea podkreślają, że efekty zabiegu z wykorzystaniem toksyny botulinowej nie są natychmiastowe: zaczynają być widoczne po 3-6 dniach. Skóra staje się wizualnie bardziej elastyczna, a zmarszczki mniej głębokie. Po 7-14 dniach efekt jest optymalny. Eksperci, tworzący zespół centrum Veno-Med zapewniają, że efekt utrzymuje się od 4 do 6 miesięcy. Im częściej zabieg jest powtarzany, tym dłużej utrzymuje się efekt. Wynik terapii toksyną botulinową nie jest uzależniony od płci: substancja ma takie samo działanie zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
W nielicznych przypadkach może się zdarzyć, że aplikacja toksyny nie przyniesie rezultatów. Po pierwsze zmarszczki mogą powstawać z różnych przyczyn, a nie wszystkie z nich mogą być zwalczone toksyną botulinową. Niska dawka toksyny lub niewłaściwa technika aplikacji może pogorszyć efekt zabiegu.
Ponadto, u niektórych pacjentów mogą w krwi występować przeciwciała, które zostały wytworzone na skutek kontaktu z małymi dawkami jadu kiełbasianego. Znane są też przypadki powstania przeciwciał przy częstej aplikacji. W tych sytuacjach może pomóc zastosowanie innych typów toksyny.
W nielicznych przypadkach może się zdarzyć,
że aplikacja botuliny nie przyniesie rezultatów. Po pierwsze,
zmarszczki mogą powstawać z różnych przyczyn, a nie wszystkie z
nich mogą być zwalczone toksyną botulinową. Również niska dawka
toksyny lub niewłaściwa technika aplikacji może pogorszyć efekt
zabiegu.
Ponadto u niektórych klientów mogą w krwi występować przeciwciała, które zostały wytworzone na skutek kontaktu z małymi dawkami jadu kiełbasianego. Znane są też przypadki powstania przeciwciał przy częstej aplikacji. W tych sytuacjach może pomóc zastosowanie innych typów toksyny.
Zmarszczki mimiczne na czole znacznie spłycają się pod wpływem toksyny botulinowej
Wielką zaletą botoksu w porównaniu z innymi
technikami odmładzającymi jest z całą pewnością mała
inwazyjność zabiegu, a co za tym idzie krótka lista
przeciwwskazań. ISAPS informuje, że
do tej pory nie zarejestrowano przypadków wystąpienia poważnych
działań niepożądanych u pacjentów.
Podsumujmy zatem krótko największe zalety
zabiegu z użyciem botoksu:
Nazwa zabiegu jest inspirowana tą egipską boginią Nefretete
Poza zastosowaniem botoksu w walce ze zmarszczkami i nadpotliwością istnieje też kilka innych zabiegów i metod jego podawania:
1. Nefertiti lift, czyli zabieg Nefretete, którego nazwa pochodzi od imienia egipskiej bogini, słynącej ze swojej urody, to procedura mająca na celu korekcję linii szczęki oraz spłycenie zmarszczek na policzkach i szyi.
Pod skórą szyi znajduje się cienki, płaski mięsień zwany po łacinie platysma. W odróżnieniu od innych mięśni nie jest on przytwierdzony do kości, ale przede wszystkim do skóry. Procesy starzenia się organizmu powodują zmniejszenie jego napięcia, co skutkuje jego opadnięciem, a to z kolei powoduje powstawanie poziomych zmarszczek na szyi i policzkach.
W celu usunięcia zmarszczek tego typu z rejonu szyi stosuje się najczęściej metody operacyjne, jednak aplikacja toksyny botulinowej również może być skuteczna jako zabieg uzupełniający chirurgiczny lifting lub jako metoda zastępcza u pacjentów niezakwalifikowanych do operacji. Zabieg powoduje rozluźnienie się mięśni dolnej części twarzy, czyli policzków i szczęki.
2. Baby botox (mezobotox, baby botoks) to mezoterapia z wykorzystaniem rozcieńczonych dawek toksyny botulinowej typu A. W tym przypadku podaje się ją w podskórnych iniekcjach. Zabieg można wykonać zarówno na twarzy, jak i na czole. Pozwala nie tylko zmniejszyć drobne zmarszczki i linie, ale też powoduje zmniejszenie wydzielania potu i łoju (sebum), co pozytywnie wpływa na wygląd i strukturę skóry. Zabieg pozwala osiągnąć łagodniejsze efekty niż w przypadku botoksu podawanego metodą tradycyjną.
Botoks uznawany jest za bezpieczną substancję,
a dawka używana w zabiegach medycyny estetycznej jest wielokrotnie
mniejsza od dawki trującej dla człowieka. Botulina z powodzeniem
wykorzystywana w medycynie od ponad 20 lat i sam zabieg z jej użyciem
jest minimalnie inwazyjny, dlatego też lista przeciwwskazań do jego
wykonania nie jest długa.
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu toksyną botulinową jest ciąża i okres laktacji. Niektóre choroby układu nerwowego, takie jak np. choroba Erba-Goldflama (łac. Myasthenia gravis) czy alergie na składniki preparatu lub też zaburzenia krzepliwości krwi, są przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu. Botulinowe iniekcje nie mogą być także aplikowane do miejsc ze stanem zapalnym. Ponadto, lekarz powinien wiedzieć, jakie leki przyjmuje pacjent. Przyjmowanie antybiotyków lub leków przeciwarytmicznych może dyskwalifikować pacjenta do zabiegu. Zabiegowi mogą się podać pacjenci w wieku 18-65 lat.
Wybór dobrego specjalisty jest kluczowy
Wybór odpowiedniego specjalisty jest
kluczowy dla osiągnięcia
satysfakcjonujących efektów zabiegu. Niezwykle ważne w relacji
pacjent-lekarz jest zaufanie, dlatego dobrze wykorzystaj pierwszą
wizytę u specjalisty i zadaj mu wszystkie krążące Ci po głowie
pytania – w ten sposób pozbędziesz się wątpliwości i w dniu
zabiegu będziesz spokojny/a.
Specjaliści z krakowskiej kliniki Bona Dea przypominają, że zabieg wstrzykiwania botoksu może wykonywać jedynie lekarz lub stomatolog, który przeszedł odpowiednie szkolenie. Przestrzegają także przed udaniem się na zabieg do osoby, która nie ma uprawnień do wykonywania zawodu lekarza i wykonuje zabiegi nie w gabinecie, a w domu.
Efekty zabiegu z wykorzystaniem botoksu (Ars Estetica)
Według raportu ISAPS z 2020 roku pacjenci, którzy najczęściej decydują się na wstrzyknięcie
toksyny botulinowej, mają od 35 do
50 lat, co wskazuje na to, że
zainteresowanie tym zabiegiem rośnie
po osiągnięciu 30 roku życia.
Mimo że botoks jest szczególnie
popularny wśród kobiet, w ostatnich latach wzrasta liczba mężczyzn,
którzy decydują się na ten zabieg, aby zachować młody wygląd
twarzy. W Stanach Zjednoczonych powstał nawet specjalny termin,
określający zjawisko mężczyzn, stosujących botoks – Brotox.
Co kieruje kobietami i mężczyznami, którzy
decydują się na ten zabieg? Czym różnią się ich oczekiwania w
stosunku do zabiegu?
Botulina może być wykorzystana do leczenia nadpotliwości
Z biegiem lat zastosowanie botoksu rozszerzało
się na inne dziedziny. Jad kiełbasiany jest szczególnie
przydatny w leczeniu takich dolegliwości jak nadpotliwość
(hiperhydroza) i bruksizm.
Aby krótko opisać zastosowanie toksyny
botulinowej w leczeniu tych dolegliwości, skorzystaliśmy z wiedzy
lek.
med. Ewy Rybickiej, lekarza
medycyny estetycznej z wieloletnim doświadczeniem:
Jednym z zastosowań botoksu jest leczenie migreny
Botoks jest stosowany także u pacjentów,
zmagających się z migrenami. W tym przypadku zabieg
powinien być wykonywany przez neurologa
po odpowiedniej kwalifikacji pacjenta. Zespół
Centrum
Chirurgii Plastycznej i Medycyny Estetycznej UniEstetica Centrum
szczegółowo
objaśnia, na czym polega ta metoda leczenia migren oraz jakie są
jej rezultaty.
W trakcie zabiegu podaje się dawki toksyny w ściśle ustalone miejsca na głowie wg schematu PREMPT w co najmniej 31 punktów:
Pierwsze 3 zabiegi
podania toksyny botulinowej
wykonuje się co 12 tygodni. Kolejny
podanie zabieg
jest wykonywany przy
ponownym wystąpieniu bólów głowy, jednak nie wcześniej niż po 3
miesiącach. Po zabiegu pacjent
może od razu wrócić do codziennych obowiązków. Zabieg jest
całkowicie bezpieczny.
Leczenie jest skuteczne u około 70% chorych. U
około 50% pacjentów dochodzi do ustąpienia bólów głowy, a u
pozostałych do znacznego zmniejszenia liczby dni w miesiącu z bólem
głowy oraz zmniejszenia natężenia bólu.
Zabieg jest małoinwazyjny i praktycznie bezbolesny. Pacjent może odczuwać delikatne ukłucia. W przypadku pacjentów szczególnie wrażliwych na ból można zastosować znieczulenie miejscowe. Centrum Medyczne Bieńkowski
Przed zabiegiem preparat z toksyną botulinową rozpuszcza się w soli fizjologicznej. Dawka oraz sposób wstrzykiwania preparatu różnią się w zależności od partii twarzy i od pacjenta. Oricea
Działanie botuliny zaczyna być widoczne po upływie 3-7 dni. Efekt utrzymuje się około 3-6 miesięcy. Mięśnie stopniowo odzyskują sprawność. Lek. med. Iwona Radziejewska-Choma
Wkłucia po wstrzyknięciu botoksu są niewidoczne i pacjent może powrócić do normalnego życia od razu po zabiegu. CME - Centrum Medycyny Estetycznej
W przypadku botoksu ryzyko wystąpienia powikłań jest niskie, jednak istnieje możliwość podania toksyny do innych mięśni, niż zostało to zaplanowane, co może spowodować przejściowy defekt estetyczny twarzy (np. obniżenie brwi). Jednak ryzyko wystąpienia tego rodzaju działań niepożądanych jest minimalne, jeśli zabieg wykonuje doświadczony lekarz. Instytut Yonelle
Specjaliści podkreślają, że w niektórych przypadkach botoks warto stosować profilaktycznie, jeszcze przed pojawieniem się oznak starzenia. Nawet dwudziestoletnie pacjentki mogą zdecydować się na zabieg, jeśli zauważyły już u siebie pierwsze znaki zwiastujące pojawienie się kurzych łapek lub lwiej zmarszczki. Lek. med. Marek Wasiluk
Właściwości botoksu są zupełnie inne niż kwasu hialuronowego. Toksyna botulinowa powoduje paraliż mięśni, dlatego jest niezwykle skuteczna w przypadku zmarszczek mimicznych. Wykorzystuje się go przede wszystkim w walce ze zmarszczkami w górnych partiach twarzy (okolice oczu, czoło, przestrzeń między brwiami). Z kolei kwas hialuronowy poradzi sobie w walce z bardziej zaawansowanymi oznakami starzenia, czyli z głębokimi bruzdami i zmarszczkami statycznymi. Ponadto doskonale sprawdza się jako wypełniacz, na przykład do ust. Lecznica Melitus
AMC Medical Center (data nieznana). Toksyna botulinowa. Dostępny: http://www.artmedicalcenter.eu/.... [dostęp: 05.03.2020]
Bona dea (data nieznana). Azzalure/Botox – toksyna botulinowa typu A (zmarszczki mimiczne, leczenie nadpotliwości, migreny, depresji, bruksizm). Dostępny: https://bonadea-krakow.net.pl/oferta.... [dostęp: 05.03.2020]
Estetica Nova (data nieznana). Toksyna botulinowa. Dostępny: https://esteticanova.com.pl/zabieg.... [dostęp: 05.03.2020]
Klinika Ambroziak (data nieznana). Toksyna botulinowa (Botox, Azzalure). Dostępny: https://www.klinikaambroziak.pl/oferta/dermatologia-estetyczna.... [dostęp: 05.03.2020]
Medestetis (data nieznana). Iniekcja toksyny botulinowej. Dostępny: https://www.medestetis.pl/warszawa/zabiegi/iniekcja.... [dostęp: 05.03.2020]
Veno-Med (data nieznana). Botox. Dostępny: https://veno-med.pl.... [dostęp: 05.03.2020]
"Treści publikowane na portalu Estheticon.pl (strona internetowa i aplikacja) nie mogą w żadnym wypadku zastąpić indywidualnej konsultacji u specjalisty chirurgii plastycznej, medycyny estetycznej lub dziedzin pokrewnych. Jeśli rozważasz poddanie się zabiegowi medycyny estetycznej lub operacji plastycznej albo masz jakiekolwiek wątpliwości natury medycznej, skontaktuj się z Twoim lekarzem specjalistą. Portal Estheticon nie potwierdza ani nie poleca żadnych treści, zabiegów, produktów, opinii, specjalistów ani żadnych innych materiałów i informacji, o których mowa w tym tekście lub w jakimkolwiek innym miejscu na tej stronie internetowej."