Rekonstrukcja piersi czyli medycyna, która przywraca kobiecość

Rak piersi to diagnoza, która zmienia wszystko. Zmienia ciało, codzienność, sposób myślenia o sobie i przyszłości. Dla wielu kobiet utrata piersi jest nie tylko konsekwencją leczenia, ale również doświadczeniem głęboko dotykającym ich tożsamości. Piersi od wieków symbolizują kobiecość, macierzyństwo, siłę, ale również i delikatność. Dlatego moment, w którym kobieta patrzy w lustro po mastektomii, często jest momentem, który trzeba przeżyć nie tylko fizycznie, lecz także emocjonalnie. Z tego względu odbudowa piersi to nie tylko rekonstrukcja fizyczna. To proces, który pomaga pacjentce odzyskać poczucie pełni, pewności siebie i kontroli nad własnym ciałem. Dziś medycyna oferuje coraz więcej rozwiązań, które pozwalają nie tylko leczyć raka, ale także przywracać jakość życia po jego pokonaniu.

Czym jest rekonstrukcja piersi?

Rekonstrukcja piersi to zabieg chirurgiczny mający na celu odtworzenie kształtu, objętości i wyglądu piersi po jej amputacji (mastektomii). W zależności od metody może obejmować:

• odtworzenie piersi przy pomocy implantów lub tkanek własnych;
• symetryzację drugiej piersi;
• rekonstrukcję kompleksu brodawka-otoczka.

W Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, rekonstrukcja jest uznawana za element kompleksowego leczenia raka piersi, a nie zabieg o charakterze estetycznym. Celem nie jest stworzenie idealnej piersi, lecz przywrócenie naturalnych proporcji ciała i poczucia normalności po trudnym leczeniu onkologicznym.

Kiedy można wykonać rekonstrukcję piersi? 

Zabieg rekonstrukcji piersi można wykonać:

• jednoczasowo (natychmiastowo), podczas tej samej operacji, w której usuwany jest gruczoł piersiowy;
• w późniejszym czasie tzw. rekonstrukcja odroczona, kilka miesięcy lub lat po zakończeniu leczenia onkologicznego.

Wybór momentu zależy od wielu czynników, m.in. rodzaju nowotworu, konieczności radioterapii, ogólnego stanu zdrowia i preferencji pacjentki.

Wskazania do rekonstrukcji

Wskazania do rekonstrukcji piersi stanowią: 

• przebyta mastektomia z powodu raka piersi (po zakończeniu leczenia lub jednoczasowo);
• obustronna mastektomia profilaktyczna;
• brak przeciwwskazań medycznych do zastosowania znieczulenia ogólnego.

Przeciwwskazania do rekonstrukcji 

Z kolei do przeciwwskazań zaliczane są:

• aktywna choroba nowotworowa (nawroty, przerzuty);
• planowana lub niedawno zakończona radioterapia (wymaga przerwy przed zabiegiem);
• choroby ogólnoustrojowe (np. niewyrównana cukrzyca, ciężka niewydolność krążenia);
• palenie papierosów (utrudnia gojenie, zwiększa ryzyko martwicy płatów);
• brak gotowości psychicznej pacjentki.

W praktyce chirurgicznej często najważniejszym kryterium jest bezpieczeństwo onkologiczne. Odbudowę można więc wykonać dopiero wtedy, gdy lekarze są pewni, że choroba nie jest aktywna.

Metody rekonstrukcji piersi stosowane w Polsce

1. Rekonstrukcja z użyciem implantów – metoda ta polega na wprowadzeniu silikonowego implantu, który zastępuje usunięty gruczoł piersiowy. Implanty mają różne kształty (okrągłe lub anatomiczne) i rozmiary. Wybór odpowiedniego rodzaju zależy od budowy ciała, elastyczności skóry i oczekiwań pacjentki. Zaletą takiego rozwiązania jest krótszy czas operacji i rekonwalescencji, mniejsza inwazyjność (bez pobierania tkanek z innych części ciała) oraz dosyć przewidywalny efekt estetyczny. Pacjentka musi jednak być świadoma, że metoda ta, tak jak każda inna ma również swoje wady. Jednym z możliwych powikłań jest powstanie twardej torebki włóknistej wokół implantu (tzw. przykurcz torebkowy), infekcja lub przemieszczenie się implantu.
2. Rekonstrukcja z użyciem ekspandera – jest to tzw. metoda dwuetapowa. Najpierw chirurg wszczepia ekspander, czyli elastyczny „worek” stopniowo wypełniany solą fizjologiczną w kolejnych tygodniach po operacji. Gdy skóra i mięśnie odpowiednio się rozciągną, ekspander jest wymieniany na ostateczny implant. To rozwiązanie często stosuje się, gdy po mastektomii pozostało niewiele skóry lub pacjentka przeszła radioterapię. Metoda ta pozwala na stopniowe dostosowanie kształtu i objętości piersi, a także daje czas na ocenę symetrii. Wymaga to jednak dwóch zabiegów operacyjnych.
3. Rekonstrukcja z wykorzystaniem tkanek własnych (autologiczna) – to metoda, w której pierś odbudowuje się z tkanek pobranych z innej części ciała, najczęściej z brzucha lub pleców. Stosowane techniki to m.in.:

• płat TRAM (mięsień prosty brzucha z płatem skóry i tłuszczu);
• płat DIEP (mikrochirurgiczny płat z brzucha bez pobrania mięśnia);
• płat LD (mięsień najszerszy grzbietu z płatem skóry).

Zrekonstruowana w ten sposób pierś jest naturalna w wyglądzie i w dotyku. Trzeba jednak liczyć się z o wiele dłuższym czasem operacji (nawet do 8h) oraz powstaniem blizny w miejscu z którego pobieramy tkanki do przeszczepu, a także dłuższą rekonwalescencją.

W Polsce coraz więcej ośrodków wykonuje mikrochirurgiczne rekonstrukcje DIEP, które uznawane są za złoty standard w autologicznej rekonstrukcji piersi.

Rekonstrukcja kompleksu brodawka-otoczka

Ostatni etap odtwarzania piersi to rekonstrukcja brodawki i otoczki. Można ją wykonać na kilka sposobów:

• chirurgicznie z tkanek miejscowych w formie małego płatka;
• mikropigmentacją (tatuaż medyczny);
• odtworzenie koloru otoczki i brodawki połączenie obu metod, które daje najbardziej realistyczny efekt.

Zabieg wykonuje się zazwyczaj kilka miesięcy po zakończeniu rekonstrukcji, gdy pierś ma już ustabilizowany kształt.

Najczęściej zadawane pytania

1. Czy każda kobieta po mastektomii może mieć rekonstrukcję? 

Nie zawsze. Decyzja zależy od rodzaju choroby, przebytego leczenia i ogólnego stanu zdrowia. O kwalifikacji decyduje zespół specjalistów.

2. Czy nowa pierś będzie wyglądać jak naturalna i jakie jest czucie?

Wygląd może być bardzo zbliżony, ale czucie w odtworzonej piersi zwykle jest ograniczone.

3. Ile trwa rekonwalescencja?

Zwykle około 4 do 8 tygodni, w zależności od metody i ogólnego stanu zdrowia.

4. Czy zabieg jest bolesny?

Dzięki nowoczesnej anestezji i opiece pooperacyjnej ból jest kontrolowany. Większość pacjentek opisuje go jako umiarkowany. 

5. Czy rekonstrukcja wpływa na ryzyko nawrotu raka? 

Nie, nie zwiększa ani nie zmniejsza ryzyka. To zabieg czysto rekonstrukcyjny.

6. Czy zabieg jest refundowany przez NFZ?

Tak, w pełnym zakresie, jeśli został wykonany po leczeniu onkologicznym.

Rekonstrukcja piersi to więcej niż zabieg chirurgiczny. To szansa na odzyskanie pewności siebie, harmonii i spokoju po trudnym doświadczeniu choroby. Dla chirurga to moment szczególny, widzieć jak kobieta, która jeszcze niedawno walczyła o życie, dziś z uśmiechem mówi: „Znowu czuję się sobą”. Nowoczesna medycyna potrafi wiele, ale największą moc ma świadoma decyzja pacjentki, która wybiera życie w pełni, bez wstydu, z dumą i nadzieją.

Pamiętaj, że każda decyzja o zabiegu powinna być poprzedzona konsultacją ze specjalistą, który oceni Twoje potrzeby, stan zdrowia i doradzi najlepsze możliwe rozwiązanie.