Dysforia płciowa to cierpienie wynikające z niezgodności płci biologicznej i psychologicznej
Korekta płci to określenie grupy zabiegów chirurgicznych wykonywanych u osób transpłciowych w celu zmiany wyglądu i funkcji związanych z dotychczas istniejącymi u nich cechami płciowymi na te przypisywane do płci, z którą identyfikuje się dana osoba. Transpłciowość to termin określający psychologiczną/anatomiczną rozbieżność płci między płcią przypisaną w momencie urodzenia i tą, z którą utożsamia się dana osoba. Operacje korekty płci to element szerszego procesu tranzycji płciowej oraz element leczenia u osób z dysforią płciową.
Do jakiego lekarza się udać?
Wybór lekarza jest kluczowy
Proces korekty płci składa się z wielu etapów i bierze w nim udział wielu lekarzy i chirurgów różnych specjalizacji. Jeśli chodzi zabiegi chirurgiczne, najważniejsze jest udanie się do wykwalifikowanego i doświadczonego chirurga. Operacje korekty płci są to skomplikowane, bardzo specjalistyczne zabiegi, dlatego niewielu chirurgów jest w stanie je przeprowadzić.
Zalecamy najpierw zweryfikować, czy chirurg ma odpowiednie wykształcenie. Warto także zapoznać się z opiniami online o danym specjaliście. Podczas procesu korekty płci konieczna jest współpraca różnych specjalistów, w tym chirurgii plastycznej i urologa lub ginekologa, a także lekarzy innych specjalności, takich jak psychologia, endokrynologia, neurochirurgia i chirurgia naczyniowa. W przypadku zabiegów chirurgii plastycznej warto skonsultować się z lekarzami, będącymi ekspertami w różnych dziedzinach; na przykład pacjenci przechodzący korektę M/K szukają specjalistów powiększenia piersi, a pacjenci w procesie tranzycji K/M specjalisty od mastektomii itp.
Korekta płci krok po kroku
Korekta płci to wieloletni, wieloetapowy proces
Decyzja o korekcie płci jest poważna, dlatego przed podjęciem ostatecznych kroków, należy przejść długą ścieżkę medyczną. Tutaj podsumowujemy etapy, przez które zwykle przechodzi pacjent:
Lekarz rodzinny: na pierwszą wizytę należy udać się do lekarza rodzinnego, gdzie uzyskasz wskazówki, co robić dalej. Lekarz rodzinny może także wystawić skierowanie na badania lub do innych specjalistów..
Endokrynolog: to specjalista, do którego należy się udać, aby rozpocząć leczenie hormonalne. Po wykluczeniu możliwych przeciwwskazań do leczenia hormonalnego, endokrynolog przepisze Ci hormony, co zazwyczaj jest pierwszym krokiem w procesie tranzycji płciowej.
Chirurg plastyczny: po wykonaniu niezbędnych badań i przejściu wymaganych testów, możesz poddać się operacjom korekty płci, chociaż hormony przyjmuje się przez całe życie. Jeśli poddajesz się korekcie K/M, proces możesz rozpocząć terapii hormonalnej, a następnie mastektomii. W przypadku korekty M/K będzie trzeba poczekać, aż wzrost twojej klatki piersiowej ustabilizuje się, aby wykonać powiększenie piersi.
Jakie wymagania należy spełnić, aby przejść operację korekty płci?
Aby przejść korektę płci, należy spełnić pewne warunki
Oto jakie warunki należy spełnić, aby poddać się operacji korekty płci:
pełnoletniość;
odbycie konsultacji z psychologiem lub psychiatrą, aby wykluczyć tymczasowe zmiany na tle psychicznym;
poddanie się terapii hormonalnej po konsultacji z endokrynologiem oraz wykonanie badań wymaganych przed operacją;
podpisanie świadomej zgody, gdzie wyszczególnione są możliwe powikłania i informacja o nieodwracalności zabiegu.
Leczenie hormonalne
Leczenie hormonalne to ważny etap tranzycji płci
Leczenie hormonalne to pierwszy krok w procesie fizycznej tranzycji płci. Istnieją różne rodzaje hormonów, które można podawać różnymi drogami (doustnie, w formie zastrzyków itp.).
Transmężczyźni otrzymują hormony męskie, czyli testosteron. Z kolei transkobiety przyjmują hormony żeńskie, czyli estrogeny i antyandrogeny. Przyjmowanie estrogenów będzie trwać przez całe życie, podczas gdy antyandrogeny nie będą już potrzebne po operacji korekty płci. Przyjmowanie testosteronu jest konieczne przez całe życie
Co 6 miesięcy pacjent powinien udawać się kontrolę z lekarzem. Po zakończeniu korekty płci kontrole będą odbywać się co roku.
Tempo zmian hormonalnych zależy od pacjenta. Są one podobne do tych, które występują w czasie dojrzewania:
K/M: zmienia się głos, rosną włosy na ciele i twarzy, łechtaczka zmienia kształt i powiększa się, zwiększa się masa mięśniowa, zmienia się sylwetka, kości stają się silniejsze, a skóra grubsza. Bierzemy również pod uwagę zmiany fizjologiczne, takie jak zwiększenie częstości rytmu serca i ciśnienia krwi, zmiana zapachu ciała, zwiększone libido i utrata miesiączki.
M/K: rozwijają się sutki i klatka piersiowa, jądra ulegają zanikowi, zmniejsza się masa mięśniowa, następuje zatrzymanie erekcji, tkanka tłuszczowa zaczyna odkładać się w innych miejscach, twarz i skóra stają się gładsze i szczuplejsze, ustaje łysienie. Obserwuje się także następujące zmiany: zmniejszenie libido, zmniejszenie częstości rytmu serca, niezdolność do erekcji i wytworzenia nasienia lub wytrysku.
Ponadto należy pamiętać, że podczas korekty M/K hormony mają niewielki lub nawet żadnego wpływu na głos. Dlatego zaleca się konsultacje z logopedą. To samo dotyczy włosów na ciele – hormony ich nie usuwają, potrzebny jest zabieg laserowej depilacji.
Warto też wiedzieć, że niektóre działania hormonów są odwracalne, podczas gdy operacja korekty płci nie. Hormony mogą doprowadzić do niepłodności lub bezpłodności pacjenta, dlatego ważne jest, aby poinformować lekarza, jeżeli w przyszłości planuje się potomstwo.
M/K (MtF): korekta płci z męskiej na żeńską
Plastyka piersi to jedna z operacji korekty płci
Poniżej opisujemy podstawowe zabiegi, które można wykonać podczas procesu korekty płci z męskiej na żeńską (M/K). Większość zabiegów jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym i może wymagać kilku dni hospitalizacji.
W tym przypadku pacjent może zdecydować się na powiększenie piersi, ponieważ u wielu osób rozmiar piersi po terapii hormonalnej nie jest przez nie uznawany za zadowalający. Zwykle jest to jedna z pierwszych operacji podczas procesu korekty płci M/K. Zabieg można wykonać jeszcze w trakcie leczenia hormonalnego, jednak dopiero po ustabilizowaniu się rozmiaru piersi.
Aby poddać się waginoplastyce, pacjent powinien przyjmować estrogeny od co najmniej roku. Przed zabiegiem zalecamy również poddanie się zabiegowi laserowego usuwania owłosienia w okolicy narządów płciowych.
Przebieg zabiegu
Zabieg trwa od 4 do 5 godzin. Waginoplastyka polega na prawie całkowitym usunięciu jamistego ciała prącia i użyciu jego zewnętrznej skóry do stworzenia wewnętrznych ścian pochwy. Oznacza to, że wnętrze pochwy zostanie utworzone z zewnętrznej skóry prącia. Jeżeli technika inwersji (odwrócenia skóry) prącia nie jest możliwa, ponieważ penis jest obrzezany albo nie ma wystarczającej ilości skóry, stosuje się technikę płata skóry. Usuwa się również jądra. Górna część żołędzia, która jest bardzo wrażliwa, służy do odbudowania łechtaczki. Napletek pozwala na stworzenie warg sromowych mniejszych. Jeśli chodzi o zewnętrzne części moszny, używa się ich do stworzenia warg sromowych większych. Podczas zabiegu wylot cewki moczowej zostaje skrócony, aby umożliwić oddawanie moczu.
Waginoplastyka – rekonwalescencja i powikłania
Wszystkie interwencje chirurgiczne mogą wiązać się z komplikacjami, o których warto wiedzieć
Rekonwalescencja
Pod koniec zabiegu zazwyczaj umieszcza się w pochwie przeznaczoną do tego protezę silikonową lub tamponadę, które są usuwane po około 2 tygodniach.
Technika odwrócenia skóry prącia wiąże się z powstaniem fałdu u wejścia do pochwy w 20% przypadków. Jego usunięcie jest możliwe po około 3 miesiącach w warunkach ambulatoryjnych. Pacjent powinien odpoczywać w łóżku przez 24 godziny. Konieczne jest noszenie cewnika przez 7 dni. Dreny zostaną usunięte kilka dni po operacji, a lekarz zmieni opatrunek po 4 dniach. Hospitalizacja trwa 7-9 dni.
Możliwe komplikacje
Wszystkie zabiegi chirurgiczne wiążą się z ryzykiem i możliwością wystąpienia powikłań, o których pacjent powinien zostać poinformowany przed zabiegiem. W przypadku waginoplastyki mogą wystąpić:
infekcja;
krwawienie;
przetoka pochwowo-odbytnicza;
zaburzenia funkcji układu moczowego;
anomalie podczas oddawania moczu.
Feminizacja twarzy
Feminizacja twarzy może obejmować różne zabiegi
Niektórzy pacjenci decydują się także na operacje twarzy, aby dopełnić procesu tranzycji. Wśród nich wyróżniamy plastykę nosa, korekcję owalu twarzy (którą można wykonać w ramach operacji szczękowo-twarzowej lub dzięki zabiegowi iniekcji wypełniaczu), korekcję objętości kości policzkowych (kwas hialuronowy lub implanty), powiększenie warg, korekcję czoła czy wycięcie jabłka Adama.
Feminizacja ciała
Pacjenci przechodzący korektę płci M/K mogą rozważyć różne dodatkowe operacje
Pacjent może rozważyć także inne operacje w obrębie ciała, dzięki którym sylwetka będzie bardziej kobieca. Wśród dostępnych zabiegów wymienić można:
Chirurgiczna korekta płci K/M wiąże się z różnymi zabiegami
Proces korekty płci z żeńskiej na męską wiąże się z wieloma zabiegami. Większość z nich wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym i wymagają od jednego do kilku dni hospitalizacji. Przed zabiegiem lekarz zawsze doradzi, aby rzucić palenie co najmniej 1 miesiąc przed zabiegiem i 1 miesiąc po zabiegu oraz nie przyjmować leków typu aspiryna na 2 tygodnie przed zabiegiem. Opiszemy teraz podstawowe zabiegi, które można wykonać podczas korekty płci z żeńskiej na męską.
Mastektomia
Mastektomia zazwyczaj jest jednym z pierwszych zabiegów w tranzycji K/M
Mastektomia, czyli chirurgiczne usunięcie piersi, zwykle jest jednym z pierwszych i najczęściej wykonywanych zabiegów w procesie korekty płci K/M. Zabieg można wykonać krótko po rozpoczęciu terapii hormonalnej. Operację zazwyczaj przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym.
Klatka piersiowa jest widoczna na co dzień, dlatego powinna mieć możliwie najbardziej naturalny wygląd. Lekarz usunie gruczoł sutkowy, aby utworzyć gładką, symetryczną pierś, przypominającą klatkę piersiową mężczyzny. W razie potrzeby może również zmniejszyć rozmiar otoczki brodawki.
Metoidioplastyka
Zabieg chirugicznego utworzenia prącia nazywamy metoidioplastyką
Ta operacja korekty płci polegająca na przekształceniu hormonalnie powiększonej łechtaczki w rodzaj małego prącia. Wraz z przyjmowaniem męskich hormonów łechtaczka rośnie do średniej wielkości od 4 do 5 cm. Jeśli pozwala na to wielkość łechtaczki, niektórzy pacjenci decydują się na metoidioplastykę zamiast falloplastyki. Jest to prostsza operacja, z którą wiąże się mniejsze ryzyko. Po metoidioplastyce nie jest możliwa penetracja, jednak zachowywana jest zdolność łechtaczki do osiągnięcia orgazmu.
Zabieg ten jest zwykle wykonywany w tym samym czasie co skrotoplastyka (tworzenie moszny), waginektomia (usunięcie całej pochwy lub jej części), histerektomia (usunięcie macicy) i owariektomia (usunięcie jajników), jeśli te zabiegi nie odbyły się wcześniej.
Falloplastyka
Falloplastyka to jedna z operacji korekty płci
Falloplastyka to jedna z operacji korekty płci, wykonywana w celu uzyskania prącia w tranzycji męskiej.
Przygotowanie do zabiegu
Zaleca się, aby przed zabiegiem i w okresie rekonwalescencji zaprzestać palenia tytoniu. Przed operacją nie powinno się też przyjmować leków przeciwzapalnych. Pacjent jest przyjmowany do kliniki dzień wcześniej w celu wykonania płukania jelit.
Zabieg
Jest to skomplikowana procedura, która trwa od 8 do 9 godzin.
Podczas zabiegu z warg sromowych mniejszych tworzy się cewkę moczową. Następnie z warg sromowych większych specjalista utworzy mosznę.
Aby stworzyć prącie, chirurg wykorzystuje płat skóry z przedramienia. Ten fragment skóry przykrywa i daje objętość kanałowi wewnętrznemu służącemu do odprowadzania moczu. Zabieg pozwala uzyskać prącie o długości około 12–13 cm ze zdolnością do penetracji.
Rekonwalescencja
Operacja tego typu wymaga 2 i pół tygodnia hospitalizacji, pacjent może wrócić do pracy dopiero po około dwóch miesiącach. Należy nosić bandaż uciskowy wokół ramienia, z którego usunięto płat skóry. Na ramieniu powstaje blizna i skóra w tym miejscu będzie cieńsza. Po kilku dniach zostaną usunięte dreny.
W okresie pooperacyjnym radzimy postępować zgodnie z następującymi zaleceniami:
chroń operowany obszar przed zimnem;
śpij na plecach;
utrzymuj doskonałą higienę intymną;
noś luźną odzież i luźne majtki;
odczekaj kilka tygodni przed wznowieniem aktywności fizycznej – rób to stopniowo;
zwróć uwagę na jakąkolwiek znaczącą zmianę w okresie rekonwalescencji: zapachy, płyny... o niepokojących objawach jak najszybciej poinformuj chirurga.
Efekty
Zwykle pacjenci są bardzo zadowoleni z wyników falloplastyki. Większość z nich może oddawać mocz w pozycji stojącej i osiągnąć orgazm. Penetracja również jest możliwa, ale wymaga założenia protezy, która umożliwia erekcję.
Ryzyko i komplikacje
Wszystkie zabiegi chirurgiczne wiążą się z potencjalnymi zagrożeniami i powikłaniami, o których warto wiedzieć. W tym przypadku wśród komplikacji można wymienić:
tworzenie się skrzepów;
infekcje;
martwica;
krwotoki;
trudne gojenie.
Implanty jąder
Implanty jądre marki Coloplast®
Aby nadać nowo powstałej mosznie bardziej naturalny wygląd, można wypełnić ją protezami jąder. Protezy te są wypełnione żelem silikonowym i występują w różnych rozmiarach. Operację tę można przeprowadzić 6 miesięcy po skrotoplastyce.
Proteza umożliwiająca erekcję
Schemat działania protezy umożliwiającej erekcję
Protezę umożliwiającą erekcję można umieścić po upływie około 12-18 miesięcy po falloplastyce, gdy pacjent odzyska czucie w górnej części prącia.
Proteza pozwala na uzyskanie erekcji, a zatem umożliwia penetrację. Jednak możliwe jest również pobudzenie penisa, a nawet osiągnięcie orgazmu bez tego typu urządzenia.
Istnieją różne rodzaje protez:
Proteza półsztywna lub elastyczna: prosta i łatwa w użyciu, umożliwia łatwą penetrację. Jest całkowicie ukryta i łatwo się wygina. Jednak pozostaje sztywna przez cały czas, co może powodować dyskomfort. Początkowo została stworzona dla starszych mężczyzn, którzy nie mogą już osiągnąć erekcji.
Elastyczna proteza umożliwiająca erekcję trans mężczyznom: zaprojektowana specjalnie dla osób trans, można ją aktywować prostym ruchem.
Proteza hydrauliczna: w mosznie umieszcza się zamknięty system składający się z pary cylindrów, zbiornika oraz pompy. Kilkukrotne jej naciśnięcie umożliwia uzyskanie erekcji. Bardzo dobrze naśladuje naturalny wzwód, ale jej trwałość to 5 do 10 lat.
Nadmuchiwana proteza: to zbiornik umieszczany w dolnej części brzucha, który zawiera płyn powodujący erekcję.
Często zadawane pytania
W jakim wieku mogę rozpocząć tranzycję M/K lub K/M? Aby przejść operacje chirurgiczne związane z procesem zmiany płci, w tym falloplastykę i waginoplastykę, pacjent powinien mieć minimum 18 lat. Udowodniono jednak, że osoby transpłciowe odczuwają dyskomfort związany z dysforią płciową już w wieku około 3 lat, dlatego tak długie oczekiwanie może okazać się obciążające psychicznie. Proces tranzycji można rozpocząć już wcześniej, wprowadzając leczenie hormonalne, które optymalnie powinno się rozpocząć przed procesem dojrzewania.
Czy zachowam płodność? Zabiegi będące częścią procesu korekty płci często prowadzą do bezpłodności. Jeśli jednak chcesz mieć dzieci, radzimy skonsultować się z lekarzem. Może on zaproponować rozwiązania, takie jak zamrożenie nasienia lub komórek jajowych przed rozpoczęciem terapii hormonalnej.
Czy po tranzycji zmieni się mój głos? Tak, przyjmowanie hormonów wpływa na barwę głosu. W przypadku korekty K/M należy pamiętać, że Twój głos będzie coraz niższy, jednak prawdopodobnie nigdy nie osiągnie całkowicie męskiej barwy. Możesz udać się do logopedy, aby zmienić ton głosu. W przypadku korekty M/K hormony odgrywają bardzo małą rolę w zmianie głosu, dlatego konieczne będzie udanie się do logopedy lub poddanie się operacji strun głosowych.
Czy publiczne obejmuje proces zmiany płci? Niestety w Polsce operacje korekty płci nie są refundowane przez NFZ, jednak tak jak wspomnieliśmy, jest to proces wieloetapowy, dlatego można starać się o wykonanie niektórych badań i zabiegów poprzez publiczną służbę zdrowia.
Czy mogę odwrócić proces tranzycji, jeżeli zmienię zdanie? Operacje korekty płci są nieodwracalne. Jednak dr Bauquis, szwajcarski chirurg i ekspert w dziedzinie korekty płci, podkreśla, że nigdy nie spotkał pacjenta, który żałowałby swojej operacji, a wręcz przeciwnie.
Czy trans kobiety miesiączkują? Nie, operacje korekty płci są w stanie zmienić jedynie wygląd zewnętrzny narządów płciowych.
Czy przyszły partner seksualny będzie w stanie stwierdzić, że przeszedłem/przeszłam operację zmiany płci? Mimo że współczesna medycyna pozwala na osiągnięcie naprawdę zadowalających rezultatów w przypadku falloplastyki i waginoplastyki, Twoje narządy będą się nieco różnić. Ponadto, trans kobiety podczas stosunku stosują lubrykanty. Z tego względu zaleca się odbycie szczerej rozmowy z przyszłym partnerem seksualnym.
Czy po falloplastyce będę mógł oddawać mocz na stojąco? W większości przypadków tak.
Czy będę mogła zajść w ciążę po korekcie płci M/K? Po zabiegu zajście w ciążę nie będzie możliwe. W tym przypadku zalecamy konsultację z lekarzem przed korektą, aby poznać możliwe rozwiązania.
Conway, L. (2006). Vaginoplasty: Male to Female Sex Reassignment Surgery. [online] Artificial Intelligence Laboratory University of Michigan. Dostępny: http://ai.eecs.umich.edu/peopl… [dostęp: 04.12.2019].
"Treści publikowane na portalu Estheticon.pl (strona internetowa i aplikacja) nie mogą w żadnym wypadku zastąpić indywidualnej konsultacji u specjalisty chirurgii plastycznej, medycyny estetycznej lub dziedzin pokrewnych. Jeśli rozważasz poddanie się zabiegowi medycyny estetycznej lub operacji plastycznej albo masz jakiekolwiek wątpliwości natury medycznej, skontaktuj się z Twoim lekarzem specjalistą. Portal Estheticon nie potwierdza ani nie poleca żadnych treści, zabiegów, produktów, opinii, specjalistów ani żadnych innych materiałów i informacji, o których mowa w tym tekście lub w jakimkolwiek innym miejscu na tej stronie internetowej."