Hialuronidaza jest enzymem naturalnie występującym w wielu organizmach (także u człowieka), którego główną funkcją jest rozkładanie kwasu hialuronowego. Kwas hialuronowy stanowi ważny składnik naszych tkanek – odpowiada za nawilżenie, jędrność i elastyczność skóry. Jednak nadmiar kwasu hialuronowego (np. w postaci wypełniacza podanego w skórę) może prowadzić do niepożądanych efektów estetycznych. W takich sytuacjach z pomocą przychodzi właśnie hialuronidaza, która potrafi rozpuścić cząsteczki usieciowanego kwasu hialuronowego, powodując ich degradację i wchłonięcie. Dzięki temu enzymowi można skutecznie odwrócić rezultaty wcześniejszego zabiegu z kwasem hialuronowym – zlikwidować grudki, nierówności, obrzęki czy asymetrię spowodowane obecnością wypełniacza.
W medycynie estetycznej wykorzystuje się preparaty hialuronidazy otrzymywane laboratoryjnie, które po wstrzyknięciu miejscowym przyspieszają rozkład kwasu hialuronowego w tkankach. Co ważne, enzym ten działa wybiórczo na kwas hialuronowy – rozkłada wypełniacz na bazie HA, nie naruszając innych substancji czyli nie rozpuszcza na przykład kolagenu czy silikonowych implantów. Jego aplikacja powinna być wykonywana wyłącznie przez specjalistę, ponieważ wymaga precyzji, aby uniknąć niepożądanych rezultatów.
Rekomendacje podkreślają, że szybka diagnoza i wdrożenie leczenia przy użyciu hialuronidazy ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa pacjenta oraz ograniczenia ryzyka powikłań.
Zgodnie z Rekomendacjami Sekcji Dermatologii Estetycznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, zastosowanie hialuronidazy jest zalecane przede wszystkim w dwóch sytuacjach klinicznych:
Rekomendacje podkreślają, że szybka diagnoza i wdrożenie leczenia przy użyciu hialuronidazy ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa pacjenta oraz ograniczenia ryzyka powikłań.
Jak znaleźć odpowiedniego specjalistę?
Podobnie jak w przypadku każdego zabiegu z zakresu medycyny estetycznej, kluczowe jest, aby trafić do doświadczonego, certyfikowanego specjalisty.
Zastosowanie hialuronidazy – enzymu rozpuszczającego wypełniacze na bazie kwasu hialuronowego to procedura, która wymaga precyzyjnej diagnostyki, odpowiedniego przygotowania oraz znajomości anatomii i potencjalnych powikłań. Dlatego zabieg ten powinien być przeprowadzany wyłącznie przez lekarza mającego odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w medycynie estetycznej lub dermatologii.
W zależności od sytuacji klinicznej, hialuronidazę może podać:
Aby wybrać odpowiedniego specjalistę, warto:
Pierwsze spotkanie z lekarzem przed zabiegiem hialuronidazy ma kluczowe znaczenie diagnostyczne i planistyczne
Pierwsze spotkanie z lekarzem przed zabiegiem hialuronidazy ma kluczowe znaczenie diagnostyczne i planistyczne. Podczas konsultacji specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny – pyta o wcześniejszy zabieg wypełnienia: jaki preparat został użyty, w jakiej ilości i kiedy go podano. Interesują go również objawy, które skłoniły pacjenta do zgłoszenia się (np. grudki, asymetria, ból, przebarwienie), a także ogólny stan zdrowia, przyjmowane leki i występujące alergie.
Kolejnym krokiem jest ocena okolicy zabiegowej – lekarz dokładnie bada miejsce, gdzie znajduje się wypełniacz, oceniając między innymi rozległość zmian, obecność nierówności, stopień asymetrii lub oznaki niedokrwienia skóry, jeśli występują.
Niezwykle istotnym elementem konsultacji jest również rozmowa o oczekiwaniach pacjenta. Lekarz tłumaczy, co można osiągnąć przy pomocy hialuronidazy (np. cofnięcie efektów nieudanego wypełnienia), ale też czego zabieg nie skoryguje – np. nie poprawi innych cech urody niezwiązanych z wcześniejszym podaniem HA. Pacjent powinien mieć świadomość, że po rozpuszczeniu wypełniacza może powrócić jego wcześniejszy wygląd – w tym np. zmarszczki lub utrata objętości.
Na tym etapie omawiane są także możliwe skutki uboczne i ryzyko związane z zabiegiem, w tym rzadkie reakcje alergiczne, przejściowe obrzęki czy zasinienia. Celem rozmowy jest podjęcie w pełni świadomej decyzji o leczeniu.
Zabieg hialuronidazy nie wymaga specjalnego przygotowania ze strony pacjenta. Zaleca się jedynie, aby na wizytę przyjść bez makijażu zwłaszcza w okolicy twarzy tak, aby lekarz mógł precyzyjnie ocenić miejsce podania preparatu oraz zapewnić sterylność.
Standardowym elementem przygotowania jest próba uczuleniowa. Przed pierwszym zastosowaniem hialuronidazy lekarz wykonuje test alergiczny. Niewielką dawkę enzymu wstrzykuje w skórę przedramienia i obserwuje reakcję przez około 15–30 minut. Jeśli w miejscu testu nie wystąpią objawy alergii (np. rumień, bąbel, nadmierny obrzęk), zabieg może być bezpiecznie przeprowadzony.
W przypadku pozytywnej reakcji alergicznej zabieg nie jest wykonywany, a pacjent otrzymuje informacje o alternatywnych metodach (np. oczekiwanie na samoistne wchłonięcie preparatu lub inne postępowanie zachowawcze).
W nagłych przypadkach, takich jak zator naczyniowy lub ryzyko martwicy, lekarz może zrezygnować z wykonania testu uczuleniowego i natychmiast podać hialuronidazę – liczy się wtedy każda minuta. Takie decyzje podejmowane są przez doświadczonych specjalistów, którzy potrafią ocenić, że ryzyko trwałego uszkodzenia tkanek jest większe niż ewentualna reakcja alergiczna, którą można leczyć równolegle.
Jeśli test uczuleniowy przebiegnie prawidłowo, lekarz omawia z pacjentem przebieg zabiegu, uzyskuje świadomą zgodę, a następnie przystępuje do procedury. Nie są wymagane żadne dodatkowe badania laboratoryjne, chyba że wynika to z indywidualnej sytuacji zdrowotnej pacjenta.
Zabieg hialuronidazy rozpoczyna się się od przygotowania pacjenta. Lekarz dezynfekuje skórę, usuwa makijaż i zaznacza punkty iniekcji – zazwyczaj w tych miejscach, gdzie wcześniej podano wypełniacz lub gdzie wyczuwalne są jego nagromadzenia. W zależności od lokalizacji i wrażliwości pacjenta, może zostać zastosowane znieczulenie miejscowe w postaci kremu z lidokainą, co minimalizuje ewentualny dyskomfort. Jak podaje dr n. med. Katarzyna Osipowicz – specjalistka medycyny estetycznej, sam moment wkłucia nie różni się znacząco od wcześniejszych zabiegów z kwasem hialuronowym, a ból jest krótki i umiarkowany.
Gdy znieczulenie zacznie działać, lekarz przystępuje do iniekcji – cienką igłą lub kaniulą podaje enzym dokładnie w miejsca, gdzie znajduje się kwas. Technika podania zależy od leczonego obszaru – w przypadku ust może to być kilka wkłuć w czerwień wargową, przy dolinie łez – iniekcja podskórna w okolicy dolnej powieki. Kluczowe jest precyzyjne dotarcie do wszystkich depozytów, by efekt był równomierny. Samo podanie enzymu trwa zazwyczaj kilka minut – często lekarz delikatnie masuje miejsce wkłucia, by hialuronidaza lepiej rozprowadziła się w tkance.
Już w kilka minut po podaniu można zauważyć pierwsze efekty – zwłaszcza jeśli rozpuszczane są powierzchowne grudki, które miękną i zmniejszają się w objętości. Bezpośrednio po iniekcji może wystąpić niewielki obrzęk lub wypukłość, co jest zupełnie naturalne i wynika z obecności podanego płynu. Pacjent zostaje jeszcze przez kilkanaście minut pod obserwacją, by upewnić się, że nie dochodzi do reakcji alergicznej.
Cały zabieg od momentu przygotowania do zakończenia trwa przeciętnie od 15 do 30 minut, w zależności od rozległości obszaru i liczby punktów iniekcji. Niewielkie korekty (np. rozpuszczenie jednej grudki) są wykonywane bardzo szybko, natomiast większe zabiegi, takie jak opracowanie całych ust mogą zająć do 30 minut.
Po zakończeniu zabiegu lekarz oczyszcza skórę i jeśli jest taka potrzeba aplikuje krem łagodzący, a następnie pacjent otrzymuje szczegółowe zalecenia pozabiegowe. W niektórych przypadkach konieczne może być powtórzenie zabiegu (zwłaszcza gdy wcześniej podano dużą ilość preparatu), jednak najczęściej wystarczają 1–2 sesje.
Jak wskazuje National Center for Biotechnology Information (NCBI), hialuronidaza zaczyna działać niemal od razu po wstrzyknięciu – enzym natychmiast rozrywa wiązania chemiczne w cząsteczkach usieciowanego kwasu hialuronowego, powodując jego depolimeryzację. Dzięki temu wypełniacz traci swoją objętość i właściwości żelowe. Pierwsze efekty zabiegu mogą być widoczne bezpośrednio po podaniu hialuronidazy. Pacjent często zauważa, że grudki stały się miękkie lub mniejsze, asymetria ulega wyrównaniu, a napięcie tkanek spada. Jednak bezpośrednio po iniekcji obecny jest także obrzęk pozabiegowy, który może maskować ostateczny rezultat.
Eksperci z kliniki Miracki podkreślają, że enzym utrzymuje aktywność w tkankach przez około 48–72 godziny, stopniowo rozkładając cząsteczki kwasu hialuronowego. W tym czasie efekt będzie się pogłębiał – np. po kilku godzinach od zabiegu obszar staje się wyraźnie bardziej miękki, a po 1–2 dniach znika większość nieprawidłowych uwypukleń. Pełny efekt rozpuszczenia uwidacznia się zazwyczaj w ciągu 2–3 dni, gdy ustąpi początkowy obrzęk i tkanki „ułożą się” na nowo. Pacjenci najczęściej zauważają poprawę stopniowo – z każdą kolejną dobą lustro pokazuje coraz bardziej wyrównany, naturalny wygląd. Po upływie tygodnia nie powinno być już śladu po wcześniejszym wypełniaczu, a skóra wygląda tak, jak przed zabiegiem podania kwasu hialuronowego.
W przypadkach, gdy podano bardzo duże ilości kwasu hialuronowego lub stosowano silnie usieciowany preparat, jedna sesja hialuronidazy może nie rozpuścić całości wypełniacza. Dlatego po około 14 dniach odbywa się wizyta kontrolna – jeśli lekarz stwierdzi obecność resztek kwasu (np. wyczuje drobne grudki, które pozostały), może zalecić ponowny zabieg. Dodatkowa dawka enzymu usunie wtedy pozostałości. Na szczęście sytuacje, gdzie potrzebne są liczne sesje, należą do rzadkości i najczęściej już jednorazowe podanie hialuronidazy daje w pełni zadowalający rezultat.
W efekcie zabiegu hialuronidazy pacjenci odzyskują naturalny wygląd i symetrię. Niejednokrotnie jest to ogromna ulga, ponieważ znikają zgrubienia, przesadna objętość czy siny kolor pod oczami, przywracając twarzy bardziej harmonijny wyraz. Co istotne, rozpuszczenie kwasu hialuronowego jest trwałe – oznacza to, że usunięty wypełniacz nie „wróci” już sam (chyba że zostałaby podana kolejna dawka wypełniacza). Oczywiście proces starzenia się skóry będzie postępował dalej naturalnym rytmem, ale niepożądany efekt kosmetyczny wywołany poprzednim zabiegiem zostanie zlikwidowany.
Zabieg z użyciem hialuronidazy jest uznawany za bezpieczny, jednak jak każdy zabieg medyczny może wiązać się z pewnymi działaniami niepożądanymi.
Zabieg z użyciem hialuronidazy jest uznawany za bezpieczny, jednak jak każdy zabieg medyczny może wiązać się z pewnymi działaniami niepożądanymi. Do najczęstszych należą:
Aby zapewnić optymalne gojenie i rezultat zabiegu, pacjent powinien przestrzegać zaleceń pozabiegowych przez kilka kolejnych dni (zwykle około tygodnia).
Najważniejsze z nich to:
W większości przypadków okres rekonwalescencji po hialuronidazie jest bardzo krótki i łagodny, a dolegliwości mijają w ciągu kilku dni, jeśli pacjent przez ten czas stosuje się do powyższych wskazówek. Przestrzeganie zaleceń pozwala zminimalizować ryzyko powikłań oraz zapewnić tkankom najlepsze warunki do regeneracji. Po tygodniu pacjent zwykle może powrócić do pełni normalnych aktywności bez żadnych ograniczeń.
Pierwsze efekty są widoczne już po kilkunastu minutach do kilku godzin od podania. Główne korzyści to: