Odzyskaj do 4500 zł za wykonany zabieg
Co miesiąc masz szansę na nagrodę.
Zachowaj fakturę i weź udział!
Odzyskaj do 4500 zł za wykonany zabieg
Co miesiąc masz szansę na nagrodę.
Zachowaj fakturę i weź udział!
Rozszczep wargi oraz/lub podniebienia to przerwa albo szczelina powstała w wyniku niepołączenia się w trakcie życia płodowego części anatomicznej tkanek jamy ustnej formujących wargę i/lub części anatomicznej układów mięśniowych i kostnych nosa. Do zaburzenia będącego przyczyną rozszczepów dochodzi w 2 lub 3 miesiącu ciąży, tj. pomiędzy 6 a 12 tygodniem życia płodowego, co widoczne jest na USG około 18 tygodnia. To zaburzenie w Europie dotyka jedno dziecko (niemowlę) na 500-700 urodzeń; w Polsce średnio w roku rodzi się około 800 dzieci z tą wadą.
Operacja rozszczepu podniebienia
Rozszczepy mogą dotyczyć samej wargi (tzw. zajęcza warga), samego podniebienia (rozszczepo podniebienia) lub wargi i podniebienia równocześnie. Rozszczepy mogą być tez jednostronne lub obustronne, całkowite lub częściowe. Możliwy jest także rozszczep szczęki.
W przypadku rozszczepu podniebienia nos i jama ustna stanowią jedną przestrzeń. W rozszczepie jednostronnym powstaje u dziecka asymetria mięśniowa, która sprawia, że skrzywiona przegroda nosa przemieszcza się w stosunku do linii środkowej. W przypadku rozszczepu obustronnego, struktury związane z kością przysieczną rosną w sposób niekontrolowany do przodu. Dzieje się to z powodu przerwania mięśni nosowo-wargowych i okrężnych ust. Są to mięśnie, których prawidłowa praca odpowiada nie tylko za oddychanie czy połykanie, lecz przede wszystkim za rozwój jamy ustnej, nosa oraz gardła, mający bezpośredni wpływ na mowę i słuch.
Ponieważ wada ta rośnie wraz z dzieckiem (powiększanie się szczelin), logicznym wydaje się jak najszybsze przywrócenie ciągłości anatomicznej rozszczepionych struktur jamy ustnej i gardła. Szybkie podjęcie pełnego, tzw. jednoetapowego leczenia chirurgicznego pozwala także zminimalizować liczbę niezbędnych operacji. Ma to niebagatelny wpływ na rozwój dziecka, gdyż im więcej jest przeprowadzanych operacji na podniebieniu, tym gorszy jest zgryz i rozwój szczęki. Operacje cząstkowe polegające na usunięciu tylko części wad są to zawsze zabiegi z pozostawieniem części niepołączonych tkanek. W efekcie zbyt długie leczenie wpływa na wady mowy, zgryzu czy wygląd, a tym samym na relacje międzyludzkie, które mają kluczowe znaczenie w okresie dojrzewania.
Pacjent po operacji
Przed zabiegiem operacyjnym niezbędna jest konsultacja z lekarzem chirurgiem, w trakcie której ustala się plan leczenia oraz określa się, jakie tkanki w trakcie zabiegu wymagają rekonstrukcji. Udziela są wtedy również wszelkich informacji dotyczących przygotowania małych pacjentów do zabiegu. Konsultacja taka zalecana jest w 6-8 tygodniu życia.
Również wówczas zalecana jest konsultacja u logopedy, który przeprowadza szczegółowy wywiad z rodzicami, ocenia wrażliwość twarzy na dotyk oraz budowę narządów artykulacyjnych – sprawność warg, długość wędzidełka wargi oraz wędzidełka podjęzykowego. W przypadku stwierdzenia odstępstw od stanu prawidłowego logopeda udziela rodzicom wskazówek dotyczących prowadzenia systematycznych ćwiczeń rehabilitacyjnych oraz zabiegów stymulujących, tak aby prawidłowe były odruchu ssania, połykania, prawidłowe ułożenia języka w pozycji spoczynkowej.
Zabiegi chirurgiczne usunięcia rozszczepów wargi i/lub podniebienia przeprowadzane są po ukończeniu przez dziecko 6 miesiąca życia.
Przed i po: zabieg korekcji rozszczepu wargi i podniebienia
Leczenie rozszczepu wargi polega na jej korekcji z wykorzystaniem wytworzeniem płata trójkątnego i z uruchomieniem mięśni nadokostnowo i precyzyjnym ich zespoleniem.
Podniebienie dzieli się na podniebienie twarde i podniebienie miękkie. Przy operacji podniebienia miękkiego z cięcia przy pęczku naczyniowym łamane są haczyki skrzydłowe, a po uwolnieniu okostnej od tylnego brzegu podniebienia, odcinane jest podniebienie mięśniowe na wysokości okostnej ok. 3-5 mm od mięśni. Z szerszej, nierozszczepionej strony stosowany jest płat vomerowy w taki sposób, aby możliwe było dwuwarstwowe zamknięcie szczeliny rozszczepu, tj. oddzielnie zszycie warstwy nosowej i oddzielnie płatów podniebienia. Zszywane są również płaty przy wyrostku zębodołowym.
Zabiegi usunięcia rozszczepów wargi i podniebienia trwają od około 1,5 godziny do nawet 6 godzin. Uzależnione jest to od rozległości rozszczepu, od tego czy dotyczy wargi i podniebienia lub tylko jednej z tych wad, czy jest jednostronny czy obustronny, czy występuje jako składowa zespołu innych wad i od indywidualnych cech pacjenta.
Pierwsza kontrola pooperacyjna wraz ze zdjęciem szwów zewnętrznych następuje po tygodniu od zabiegu. Po ostatecznym rozpuszczeniu szwów wewnętrznych, tj. około 6-8 tygodni po operacji, odbywa się druga kontrola pooperacyjna. W tym samym okresie wskazana jest wizyta u ortodonty w celu kontroli uzębienia i warunków zgryzowych, logopedy – w celu oceny rozwoju mowy i rozpoczęciu ćwiczeń – oraz u foniatry w celu oceny stanu ucha środkowego.
Pacjent w trakcie zabiegu
W przypadku braku połączenia układu kostnego niezbędne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego przeszczepu kości do wyrostka zębodołowego. Operacje powyższe przeprowadzane są, gdy dziecko osiągnie wiek 2 lat, w okresie tak zwanej pierwszej pauzy wzrostowej przed 3-4 rokiem życia, kiedy dziecko wchodzi w okres aktywnego rozwoju szczęk. Przeszczep kości w tym wieku w znacznym stopniu zapobiega zwężeniu górnego łuku zębodołowego i zwiększa prawdopodobieństwo zachowania siekacza bocznego, a tym samym pozytywnie wpływa na kształtowanie łuku wyrostka zębodołowego
Zabieg przeszczepu kości do wyrostka zębodołowego przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Zwykle łączy się go z korektami estetycznymi oraz korektą nosa. Zabieg trwa na ogół od 2 do 3 godzin. Polega on na pobraniu fragmentu kostnego z biodra dziecka i wszczepieniu go do wyrostka zębodołowego. Pierwsza kontrola pooperacyjna wraz ze zdjęciem szwów następuje po tygodniu od zabiegu, a druga kontrola pooperacyjna po około 8 tygodniach po operacji.
Po 8 tygodniach od zabiegu następuje również wizyta u ortodonty w celu kontroli stanu uzębienia i warunków zgryzowych, logopedy – gdzie następuje ocena artykulacji oraz określenie ćwiczeń najlepszych do prawidłowego rozwoju mowy – oraz u foniatry w celu oceny stanu ucha środkowego oraz, gdy zajdzie taka potrzeba, kontroli nasofiberoskopowej.
Ważne dla dalszego rozwoju dziecka jest to, aby pacjenci przebywali pod stałą kontrolą logopedy oraz ortodonty. W początkowym okresie po operacji konsultacje logopedyczne powinny odbywać się przynajmniej raz w miesiącu. Jest to najbardziej intensywny okres rozwoju i jednocześnie najlepszy czas, aby przygotować dziecko do podjęcia trudnej umiejętności, jaką jest mowa. Jednocześnie za pomocą różnorodnych aparatów ortodontycznych (początkowo ruchomych, a później stałych) koryguje się nieprawidłowości pojawiające się w trakcie kształtowania się zgryzu dzieci rozszczepowych.
Rozszczepieni wargi i podniebienia: przed i po zabiegu
W przypadku braku możliwości wykonania korekty w trakcie wcześniejszych zabiegów czasami jest w wieku 4-5 lat przeprowadzany zabieg korekty przegrody nosa z ewentualnymi zmianami kosmetycznymi.
Metoda jednoetapowego zamknięcia rozszczepów z wczesnym przeszczepem kości do wyrostka zębodołowego w wieku 2 lat w stosunku do stosowanych wcześniej metod likwiduje obecność przetok z 68,8% do 1%, a także skutecznie ogranicza liczbę późniejszych operacji ortognatycznych z 20-50% do 1% czy faryngofiksacji z 6-20% do również 1% (dane za: Standardy Medyczne, Chirurgia, 2011).
Ważna jest kompleksowość leczenia w jednym ośrodku. Dziecko zostaje otoczone profesjonalną opieką chirurga, ortodonty i logopedy, a także w razie potrzeby opieką innych specjalistów. Lekarze takiego zespołu są w stanie dokładnie określić, które tkanki wymagają rekonstrukcji i rehabilitacji, aby przywrócić ich prawidłowe funkcjonowanie. Terapia dziecka z wadą rozszczepową jest wieloetapowa i trwa długo, ale jeśli jest umiejętnie prowadzona, pozwala na całkowite wyleczenie.